เมืองที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งตามที่รวบรวมไว้ในตำนานวัตถุสถานต่างๆ ที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสถาปนานั้น ปัจจุบันยังคงเหลือชื่อเรียกอยู่เป็นส่วนมาก แต่บางแห่งก็มิได้ตั้งอยู่ยังสถานที่เดิมแล้ว
- บ้านหนองคาย ตั้งเป็นเมืองหนองคาย ปัจจุบันคือ จังหวัดหนองคาย
- บ้านโพงแพง ตั้งเป็นเมืองโพนพิสัย ปัจจุบันคืออำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย
- บ้านปากน้ำสงคราม ตั้งเป็นเมืองไชยบุรี ปัจจุบันคือ ตำบลชัยบุรี อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม
- บ้านภูเวียง ตั้งเป็นเมืองภูเวียง ปัจจุบัน คือ อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น
- บ้านปากเฟือง ตั้งเป็นเมืองเชียงคาน ปัจจุบันคือ ตำบลและอำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย
- บ้านคางราย ตั้งเป็นเมืองเรณูนคร ปัจจุบันคือ อำเภอเรณูนคร จังหวัดนครพนม
- บ้านเมืองราม ตั้งเป็นเมืองรามราช ปัจจุบันคือ ตำบลรามราช อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม
- บ้านนาลาดควาย ตั้งเป็นเมืองอาทมาต (ยังไม่พบหลักฐานต่อเนื่องว่าปัจจุบัน คือ เขตการปกครองใด)
- บ้านท่าม่วง ตั้งเป็นเมืองอากาศอำนวย (ตำนานวัตถุสถานต่างๆ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาว่าเป็นเมืองที่รัชกาลที่ 3 ทรงสร้าง แต่ในประชุมพงศาวดารภาคที่ 25 สถานที่ต่างๆ ที่รัชกาลที่ 4 ทรงสร้าง ก็ว่าเป็นเมืองที่ตั้งในรัชกาลที่ 4) ปัจจุบันคือ อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร
- บ้านท่าขอนยาง ตั้งเป็นเมืองท่าขอนยาง ปัจจุบันคือ ตำบลท่าขอนยาง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม
- บ้านแซงบาดาล ตั้งเป็นเมืองแซงบาดาล ปัจจุบันคือ ตำบลแซงบาดาล อำเภอสมเด็จ จังหวัดกาฬสินธุ์
- บ้านกุดฉิมนารายณ์ ตั้งเป็นเมืองกุดฉิมนารายณ์ ปัจจุบันคือ อำเภอกุดฉิมนารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
- บ้านช้อนนาง (ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคจังหวัดอุบลราชธานี เรียกบ้านช่องนาง) ตั้งเป็นเมืองเสนานิคม ปัจจุบันคือ อำเภอเสนางค์นิคม จังหวัดอุบลราชธานี)
- บ้านดอนมะเกลือ ตั้งเป็นเมืองลำเนาหนองปรือ (ยังไม่พบหลักฐานว่า ปัจจุบันคือเขตการปกครองใด)
- บ้านขั้ว ตั้งเป็นเมืองอำนาจเจริญ ปัจจุบันคือ อำเภออำนาจเจริญ จังหวัดอุบลราชธานี
- บ้านคำแก้ว (ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคจังหวัดอุบลราชธานีเรียกบ้านคำเมืองแก้ว) ตั้งเป็นเมืองคำเขื่อนแก้ว ปัจจุบันน่าจะเป็นตำบลคำเขื่อนแก้ว อำเภอชานุมาน จังหวัดอุบลราชธานี แต่ก็ได้ใช้ชื่อนี้ที่ตำบลคำเขื่อนแก้ว อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี และอำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร
- บ้านส่วนหาง ตั้งเป็นเมืองสะเมียะ (ยังไม่หลักฐานว่าปัจจุบันคือเขตการปกครองใด)
- บ้านคำทองใหญ่ ตั้งเป็นเมืองคำทองใหญ่ (ยังไม่พบหลักฐานว่าปัจจุบันคือเขตการปกครองใด)
- บ้านเซลำเพา ตั้งเป็นเมืองเซลำเพา (ยังไม่พบหลักฐานว่าปัจจุบัน คือเขตการปกครองใด)
ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคจังหวัดอุบลราชธานีระบุเมืองที่รัชกาลที่ 3 ทรงตั้งเพิ่มไปจากรายการข้างต้น ดังนี้
พ.ศ. 2388 โปรดให้ตั้งบ้านน้ำโดมใหญ่ เป็นเมือเดชอุดม ปัจจุบันคืออำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี
พ.ศ. 2390 โปรดให้ตั้งบ้านดงกระชุ เป็นเมืองบัว ปัจจุบันคือ อำเภอบุณฑริก จังหวัดอุบลราชธานี
ประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาคจังหวัดสกลนครระบุเพิ่มเติมว่า
พ.ศ. 2387 รัชกาลที่ 3 โปรดให้ตั้งบ้านพังฟ้าว หรือพังพร้าวหรือพันนาเป็นเมืองพรรณนานิคม ปัจจุบันคือ อำเภอพรรณนานิคม จังหวัดสกลนคร และโปรดให้ตั้งเมืองกุสุมาลย์ ปัจจุบันคือ อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร
พลเอก จรัล กุลละวณิชย์ - สายไหม จบกลศึก เรียบเรียง