พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงริเริ่มสิ่งใหม่ๆ เพื่อความเจริญก้าวหน้าของประเทศหลายประการ ได้แก่

         1. การศึกษาสำหรับประชาชน ทรงจัดให้วัดเป็นโรงเรียนให้ความรู้ทั้งวิชาศีลธรรมจรรยาและวิชาชีพแก่ราษฎรโปรดประชุมนักปราชญ์ราชบัณฑิตสาขาวิชาการต่างๆ รวบรวมวิชาการและจัดทำตำราจารึกบนแผ่นศิลาไว้ตามศาลาราย บริเวณวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม วัดราชโอรสาราม และวัดสุทัศนเทพวราราม ได้จารึกวิชาการหลายสาขา เช่น ตำรายา ตำราหมอนวด การช่าง สุภาษิต นิทานวรรณคดี ชาดก บางเรื่องก็มีรูปปั้นประกอบ เช่น รูปปั้นฤาษีดัดตน ประกอบโคลงฤาษีดัดตนภายในวัด โปรดให้ปลูกต้นไม้บางอย่างตามตำรายาที่จารึกไว้ ผู้ที่สนใจตำรายาก็จะได้รู้จักต้นไม้สมุนไพรและนำไปประกอบยาได้ด้วย กล่าวได้ว่าได้ทรงจัดให้การศึกษาแก่ประชาชนอย่างกว้างขวางที่สุด เป็นการให้การศึกษาโดยมีอุปกรณ์และตัวอย่างไว้ให้พร้อม เพราะในสมัยก่อนยังไม่มีการจัดพิมพ์ตำราจำหน่าย ประชาชนโดยทั่วไปยากที่จะได้ศึกษาเล่าเรียน นับว่าได้ทรงเผยแพร่วิชาการที่มีคุณค่าแก่ผู้ใฝ่ใจในการศึกษามาก

      จารึกตำรายา            

                                                                               ตำราหมอนวด

        2. ไทยทำสัญญาค้าขายกับอังกฤษและสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นประเทศมหาอำนาจทางตะวันตกเป็นครั้งแรก โดยอังกฤษส่งร้อยเอก เฮนรี เบอร์นี เข้ามาเจรจาทำสนธิสัญญา เมื่อ พ.ศ. 2369 และสหรัฐอเมริกาส่งนายเอ็ดมันต์ โรเบิร์ต เข้ามาทำสัญญาการค้าใน พ.ศ. 2375

         3. มีโรงพิมพ์เกิดขึ้น ใน พ.ศ. 2371 ร้อยเอก เจมส์โลว์ ชาวอังกฤษซึ่งรับราชการที่เกาะหมากและเรียนรู้ภาษาไทย ได้ทำแท่นพิมพ์และหล่อตัวพิมพ์อักษรไทยขึ้น พวกมิชชันนารีประสงค์จะพิมพ์หนังสือสอนศาสนาแก่คนไทยจึงขอซื้อมาใช้ที่กรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ. 2375 แต่ตัวพิมพ์ยังไม่เรียบร้อย หมอบรดเลย์พยายามแก้ไขจนสามารถหล่อตัวพิมพ์อักษรไทยขึ้นได้เองในเมืองไทย ใน พ.ศ. 2384 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้พิมพ์ประกาศห้ามสูบฝิ่น 9,000 ฉบับ ใช้ในราชการเป็นครั้งแรก และเจ้าฟ้ามงกุฎได้ทรงซื้อเครื่องพิมพ์มาตั้งที่วัดบวรนิเวศวิหาร เพื่อพิมพ์หนังสือสอนพระพุทธศาสนานับเป็น โรงพิมพ์แห่งแรกของไทย

        4. หมอบรัดเลย์ ได้นำวิธี ปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษ มาใช้ในประเทศไทยใน พ.ศ. 2381 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นว่ามีประโยชน์แก่ราษฎรจึงทรงส่งแพทย์หลวงไปศึกษาวิธีปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษเพื่อจะได้นำมาใช้ต่อไป

        5. ในรัชกาลนี้มีผู้นำ ฝาแฝดอิน – จัน ไปสหรัฐอเมริกา อิน กับ จัน เป็นฝาแฝดที่มีตัวติดกันซึ่งเป็นลักษณะที่แปลกมากในสมัยนั้น ทำให้ชื่อประเทศไทยเป็นที่รู้จักแพร่หลายในสหรัฐอเมริกา

ฝาแฝดอิน - จัน

พลเอก จรัล กุลละวณิชย์ - สายไหม จบกลศึก เรียบเรียง